TAG-1 Çalışmaya Başladı: “Küresel Isınma, İklim Değişikliği ve Sağlık Hizmetleri”
Ramazan ERDEM
raerdem@yahoo.com
___
Tematik Araştırma Grubu (TAG) belli bir amaca yönelik bilimsel araştırmalar için bir araya gelmiş araştırmacıların oluşturduğu sivil bir inisiyatiftir. TAG belirlediği temaya göre farklı üniversitelerden ve kurumlardan araştırmacıları bir araya getirerek çok disiplinli (multidisciplinary), disiplinlerarası (interdisciplinary) ve disiplinler ötesi (transdisciplinary) mantıkla araştırmalar planlamaktadır. TAG, araştırmacılara gelenekselleşmiş ve kurumsallaşmış prosedürleri dayatmaz, araştırma tasarımlarının özgünlüğüne değer verir ve araştırmacıların kendi öznel yetkinliklerini ortaya koyacak hareket alanı oluşturmaya gayret eder.
TAG ilk aşama çalışmaları için (TAG-1) “Küresel Isınma, İklim Değişikliği ve Sağlık Hizmetleri” ana temasını belirlenmiştir. Yaklaşık dört ay süren çalışmalar sonucunda ana temaya uygun ilk düzeyde ele alınacak araştırma konularına karar verilmiştir. Bu kapsamda 2025 yılı sonunda tamamlanması planlanan 59 çalışma başlığı belirlenmiştir. Çalışma başlıkları gruplandırıldığında ortaya çıkan alt kategoriler şu şekildedir:
- Eleştirel, teorik ve kavramsal çerçeve,
- Yönetim, politika ve regülasyonlar,
- Küresel ısınma, iklim değişikliği ve sağlık üzerine etkileri,
- Karbon emisyonları, karbon ayak izi ve karbonsuzlaştırma stratejileri,
- Sağlık hizmetlerinde çevresel sürdürülebilirlik ve yeşil uygulamalar,
- Döngüsel ekonomi, yeşil finansman ve sağlık harcamaları,
- İlaç endüstrisi ve çevresel etkileri,
- Yeşil inovasyon, dijital sağlık teknolojileri ve sağlık,
- Ölçek geliştirme ve metodolojik çalışmalar.
Yukarıdaki kategorilerin altındaki her bir çalışma başlığına araştırmacılar yerleştirilmiştir. Yaklaşık 160 kişiden oluşan ekip, Türkiye’nin 63 farklı üniversitesinde çalışmakta ya da eğitim almaktadır. Üniversitelerin dışında hastane, sivil toplum kuruluşları ve özel sektörden araştırmacılar da bulunmaktadır. TAG-1 çevre mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, orman mühendisliği, coğrafya, iktisat, işletme, kamu yönetimi, tıp, hemşirelik, sağlık yönetimi, iletişim gibi alanlardan araştırmacıları disiplinler ötesi bir anlayışla bir araya getirmiştir. Akademik işbirliğine ve bilgi paylaşımına dayalı bir kültür oluşturularak ve yerel bağlamdan beslenerek evrensel düzeyde bilgi üretmek hedeflenmektedir.
Küresel ısınma ve iklim değişikliği meselesi tüm dünyanın gündemindedir. Bu konuyu sağlık hizmetleri ile ilişkilendirme konusunda ise ülke olarak biraz geride kaldığımızı düşünüyoruz. Daha önce yayınlanan bireysel çalışmalar olmakla birlikte TAG-1, küresel ısınma ve iklim değişikliğinin sağlık hizmetleriyle ilişkisini kapsamlı ve sistematik olarak inceleyen ilk büyük teşebbüs olma iddiasındadır. Ülkemizin 2053 net-sıfır emisyon hedefi doğrultusunda atılacak adımlar ve geliştirilen politikalarla birlikte, önümüzdeki zamanlarda bu tür meseleleri daha çok tartışıyor olacağımızı düşünüyoruz. TAG-1’in üreteceği bilgi birikimi ve entelektüel perspektif bu konuda yapılacak düzenlemelere ve geliştirilecek politikalara ışık tutacaktır.
TAG-1, küresel aktörlerin dünyayı dizayn etmek için kullandıkları argümanlara meşruiyet kazandırmak niyetinde değildir. Hareket noktamız, endüstriyel üretimin ve modern yaşam biçiminin doğal kaynakları tüketmesine, ortaya çıkardığı atıklara, çevre kirliliğine, günümüz insanının bitmek tükenmek bilmeyen arzularıyla kapıldığı tüketim çılgınlığına, israfa, ranta, sömürüye; kısaca, insanların kendi yapıp ettikleri yüzünden dünyanın doğal dengesinin bozulmasına karşı bir pozisyon almaktır. Yapacağımız çalışmalarla, aynı zamanda “küresel ısınma ve iklim değişikliği” meselesinin araçsallaştırılmasını ve “çevre bilinci” üzerinden yeni hegemonik alanlar inşa etme teşebbüslerini de kritik edeceğiz. Bu çerçevede insanî sorumluluğumuzu yapacağımız bilimsel araştırmalar ile yerine getirmek istiyoruz.
Konunun sağlık hizmetleri zemininde incelenecek olması da önemlidir. Sağlık ve hastalık konusu insanın bağlantılı olduğu hemen her alanla direkt ya da dolaylı olarak ilişkilidir. Var olduğumuz evrende ortaya çıkacak herhangi bir olumsuzluk nihayetinde birey ya da toplumsal düzeyde sağlık statülerine yansıyacaktır. Haliyle küresel ısınma ve iklim değişikliği çerçevesinde ortaya çıkan problemlerin insanı, sağlık statüsünü ve sağlık sistemlerini baskılaması kaçınılmazdır. İşte TAG-1, bu baskıyı inceleyecek bilimsel çalışmalara zemin oluşturacaktır.
Ekibimize katılan tüm değerli hocalarımıza, öğrencilerimize ve araştırmacılarımıza teşekkür ediyor ve başarılar diliyorum.
22 Mart 2025